رییس جمهوری صبح امروز در هفتاد و ششمین اجلاس روسای دانشگاه های علوم پزشکی کشور با اشاره به اینکه اهتمام، تمرکز و اولویت دولت تدبیر و امید توجه به موضوع سلامت، بهداشت و کاهش سهم مردم در هزینه های درمان است، بر ضرورت تلاش همه دست اندرکاران و مسوولان در راستای ارتقای سطح خدمات بهداشتی و درمانی به مردم تاکید کرد.

به گزارش وب دا به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دولت، متن سخنان رییس جمهوری به شرح ذیل است:

بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا و نبینا محمد و آله الطاهرین و صحبه المنتجبین

بسیار خوشحالم که امروز در جمع شما عزیزانی که مسئولیت بسیار سنگینی را بردوش دارید، هستم؛ شما مسئولیت آموزش، تعلیم و تربیت جوانان با استعداد و برومند این کشور را برای خدمات بسیار مهم بهداشتی و درمانی به مردم بسیار شایسته و خوب و عزیز کشورمان بر عهده دارید. اوضاع امروز جهانی و پیشرفت‌های علمی برای شما تسهیلاتی را بوجود آورده و همچنین مشکلاتی را هم ایجاد کرده است.
صنعت امروز و پیشرفت علمی دنیای امروز علاوه بر اینکه زندگی را راحت کرده، همزمان زندگی را سخت نیز کرده است.

سرمایه گذاری در بخش بهداشت وظیفه نهادهاست

اساساً بدن و روح ما با اوضاع زندگی ماشینی دنیای امروز سازگار نیست و این، کار شما را دشوار کرده است؛ از این نظر که در وضعیت صنعتی، بدن و روح سالم بماند و بتواند درست انجام وظیفه کند.
نمی‌توان با بدن و روح ناسالم خدمتگزار خوبی برای خود، خانواده و جامعه و کشور بود. از طرفی، علم و پیشرفت تکنولوژی هم کار شما را آسان کرده است. به‌هرحال راه‌هایی که امروز برای تشخیص بیماری دارید با دیروز بسیار متفاوت است؛ امروز فناوری و صنعت به کمک شما آمده و از طرق مختلف تشخیص و درمان را آسان کرده است. صنعت و فناوری امروز به کمک شما آمده تا درمان کنید و این با اوضاع دیروز بسیار متفاوت است. در عین حال همه این مسایل تشخیص و درمان، مشکلاتی را هم ایجاد می‌کند؛ یعنی آثار جانبی دارد.
داروهای شیمیایی علاوه بر اینکه درمان می‌کند، بیمار هم می‌کند. آثار جانبی دارد که باید فکر کنیم چگونه آثار جانبی‌اش را از بین ببریم. بی‌تردید همه ما می‌دانیم که باید کاری کنیم تا پیشگیری کنیم و به درمان نرسیم. ولذا گفتند وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛ اولین آن همان بهداشت است. چگونه نیاز پیدا نکنیم که برای درمان خدمت پزشک برسیم. چه کار کنیم تا این بدن سالم بماند و بتواند مقاومت کند. به هر حال بیماری و انواع میکروب‌ها و ویروس‌ها وجود دارند و بدن قوی و سالم است که می‌تواند مقاومت کند.
برای اینکه در زمینه بهداشت فعال شویم تنها این وزارتخانه قادر نیست چنین بار سنگینی را بر دوش بگیرد. بخشی از بهداشت بر دوش این وزارتخانه است و بخشی دیگر هم بر عهده نهادها و ارگان‌های دیگر و همه آنهایی است که بر مواد غذایی نظارت می‌کنند. همچنین همه آنهایی که برای استاندارد سازی برای صنایع غذایی و غذا تلاش می‌کنند.
پس اولین قدم ما بحث بهداشت است؛ دولت در این زمینه آماده است که تمام تلاش‌اش را به کار بگیرد. باید همه تلاش کنیم که در زمینه بهداشت موفق شویم و اگر نتوانستیم، به سمت درمان حرکت کنیم. البته طبیعی است که هر مقدار هم در زمینه بهداشت تلاش کنیم به درمان نیاز داریم. اما هر مقدار سرمایه‌گذاری در بهداشت بیشتر شود، مسلماً سرمایه‌گذاری در درمان کمتر و جامعه ما سالم‌تر و مشکلات این بخش هم به تدریج کم و کمتر خواهد شد.

بودجه سال 93، بیانگر اهتمام دولت به تأمین سلامت جامعه است

به‌هرحال، تنها بحث بهداشت نیست و باید همه ابزار و وسایلی را که سبب می‌شود یک انسان سالم به انسان بیمار تبدیل شود در نظر گرفت. جاده‌های کشور و صنعت اتومبیل هم اگر شایسته نباشد برای همه درد سر درست می کند. تصادف و مجروح درست می‌کند. شخصی که فوت می‌کند مساله‌ای برای خانواده و بازماندگان ایجاد می‌شود و فردی که مجروح می‌شود به بیمارستان می‌آید و این سرآغازی است برای مشکلاتی که در زمینه درمان به وجود می اورد. ما در بخش اول باید تلاش کنیم تا مردم ما نیازمند به درمان نشوند. این بخش اول کار است و برای این بخش دولت آمادگی دارد.
اینکه می گویم دولت آمادگی دارد، معنایش این نیست که منابع لازم در اختیار دولت است اما در عین حال دولت بهداشت و درمان را جزو اولویت‌های خود می‌داند. بودجه سال 93 هم از این حکایت کرده و می‌بینید که دولت توجه ویژه‌ای به بخش سلامت داشته است. اگر زنده ماندیم در بودجه سال بعد هم خواهید دید. در بحث یارانه هم که قدم دومش آغاز می‌شود، باز هم شما مشاهده خواهید کرد که سلامت جزو اولویت‌های این دولت است و خواهد بود.

پزشکان دغدغه های بیماران را کاهش دهند

البته شما کار سنگین‌تری بر دوش دارید. شما نمی‌خواهید ]صرفا[ یک پزشک را تربیت کنید؛ پزشکی که بیماری را تشخیص دهد و راه علاج او را هم بداند و ارائه کند. ما پزشکی می‌خواهیم که یک قدم بالاتر باشد و مردم هم همین‌ انتظار را دارند. مردم وقتی به پزشک مراجعه می‌کنند برای آن نیست که فقط آن بیماری خاص را درمان کند. اول از پزشک روحیه می‌خواهند. نحوه برخورد پزشک با مردم، بسیار مهم است. فردی که بیمار می‌‌شود، دغدغه‌های خاص خودش را دارد؛ اولین دغدغه‌اش این است که بیماری‌اش تا چه حد و تا کجاست درمان می‌‌شود، آیا به سادگی درمان می‌شود و چه قدر طول می‌کشد و چه مقدار مخارج دارد و بعد هم دغدغه‌های دیگر دارد؛ دغدغه برای خانواده‌اش یا اگر بیمار فرزند است، برای پدر و مادرش و اگر پدر و مادر هست برای فرزندانش.
اولین قدم پزشک این است که باید از لحاظ روحی و روانی، دغدغه‌های بیمار را کاهش بدهد. خیلی مهم است که چگونه با مردم برخورد کنیم و با چه چهره‌ای با مردم برخورد کنیم. با روی گشاده، نمی‌گویم با ادب و احترام، چون همه پزشکان ما مؤدب هستند اما هر مقدار کرامت به بیمار بیشتر شود و هر قدر شما در برابر بیمار متواضع‌تر باشید، بدانید که به درمان کمک کرده‌اید.

درمان از همین جا شروع می‌شود؛ درمان از نسخه شروع نمی‌شود. درمان از برخورد شما آغاز می‌شود، حالا اینجا هم همینطور است و قائدتاً در خارج وقتی طرف به عنوان مسئول بیهوشی به اتاق عمل می‌آید، اول با بیمار حرف می‌زند و می‌گوید من مسئول بیهوشی شما هستم و نگران نباش و مسأله‌ای نیست. البته در ایران هم قاعدتاً همین‌طور است. خود این حرف زدن در به هوش آمدن بیمار مؤثر است. مهم است که بیمار با چه وضعیتی بیهوش می‌شود؛ چهره توأم با رحمت متخصص بیهوشی که به بیمار قول و اطمینان داده که مسأله‌ای نیست، یا خدایی نکرده چهره‌ای که با اخلاق نامناسب بوده و با کرامت انسان سازگار نیست. یادمان باشد که بیمار ما برادر، خواهر، یا فرزند ما و این خیلی مهم است.
یک جراح وقتی باند را باز می‌کند و خودش پا، دست و زانوی مریض را شستشو دهد، مهم است. ممکن است بگویید اصلاً وقت این کارها نیست. کار زیاد است و متخصص کم داریم. اما اینها خیلی وقت نمی‌برد، نوع رفتار ما با مردم بسیار مهم است. من از شما خواهش می‌کنم، شما بزرگان و فرهیختگان این کشور هستید و می‌خواهید افرادی را تربیت کنید که سلامت جامعه ما را تضمین کنند. دلم می‌خواهد به شما بگویم به جای پزشک، حکیم تربیت کنیم. همانی که در قدیم می‌گفتند حکیم. ما علاوه بر تشخیص و درمان حکمت می‌خواهیم.

اخلاق پزشکی حکم می کند تجویز دارو به اندازه باشد

حکیم بودن بسیار مهم و برخورد با مردم و کرامت با آنها بسیار مهم است. اخلاق پزشکی از همین‌جا آغاز می‌شود. یک بار دیگر هم در سخنرانی‌ام گفتم. پزشکان ما باید شهامت و شجاعت بیشتری به خرج دهند و این مهم است. بیمار ممکن است از شما تقاضا داشته باشد و بگوید آقای دکتر عکس و «ام‌آری‌آی» یا «اسکن» برای من بنویسید، ممکن است بخواهد و اصرار کند. شما هم بگویید اگر من ننویسم می‌رود سراغ پزشکی دیگر. اما واقعاً اگر پزشک تشخیص دهد که لازم نیست، نباید بنویسد. این با اخلاق پزشکی سازگار نیست. بحث مخارج و پول نیست، بحث این است که این پزشک سلامت او را در معرض خطر قرار داده است.
شهامت و شجاعت یکی از ویژگی‌های اخلاق پزشکی است، حکیم یعنی همین. حکیم باید به بیمار بگوید که تو به این کار نیاز نداری و این برای تو مضر است و من برای تو نمی نویسم و البته به تو اطمینان می‌دهم.
امان از این صفحه نسخه که بعضی‌ها فکر می‌کنند باید تا پایین پر شود. این ورقه امتحان نیست که تا پایین پر شود. در دانشگاه که بودیم بعضی از استادها به استاد وجبی معروف بودند. می‌گفتند باید زیاد بنویسی تا خوب نمره بدهند. ان‌شاء‌الله که این برای رژیم گذشته بوده و حالا استاد وجبی نداریم.
باید دارو به مقدار ضرورت تجویز شود. این جزو اخلاق پزشکی است. شما به من بگویید مصرف داروی ما نسبت به متوسط جهانی چه قدر است؟ آمار به ما می‌گوید دو برابر. چرا؟ ما اگر می‌خواهیم کشورمان را خودکفا و خود اتکا کنیم، راهش این است که در نوشتن نسخه و تجویز دارو به مقدار ضرورت، اکتفا کنیم. پس شما مسئولیت سنگینی به عنوان استاد و ‌روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی برای اینکه این جوانان خوب تربیت بشوند بر عهده دارید.

بهداشت و درمان باید از روستا آغاز شود

کمیت و کیفیت و رشته‌های مختلف و ضرورت‌های ما، همه اینها بر دوش شماست که این تعادل و توازن را برقرار کنید. باید کاری کنیم که بیمار ما هر کجا هست با کوتاه‌ترین سفر درمان شود؛ از روستا تا تهران، پس بخش کجاست، خود روستا کجاست؟ شهرستانش و استانش کجاست؟ چرا از روستا مستقیم به تهران، منتقل شود؟
بار سفر را برای بیمارانمان کوتاه و تعادل و توازن را در کشور برقرار کنیم. باید بهداشت و درمان از روستا آغاز شود. و اگر ضرورت بود به بخش و شهرستان و در موارد نادر و اندکی هم به استان و درصد بسیار کمی هم به تهران. البته شما ممکن است از امکانات پزشکی، بهداشتی و شرایط ما در سراسر کشور با منابعی که در اختیار داریم بگویید. البته وزیر شما به اندازه کافی در هیات دولت مرتب با رییس جمهور صحبت می‌کند و دردها و کمبودها را می‌گوید. خوشحالم وزیری داریم که گاهی عصبانیت‌اش خیلی ارزشمند است. البته این وزیر شما هیچ وقت داد نزده اما دادش هم ارزشمند است. آن کسی که برای حل معضل کشور از همه وجودش استفاده می‌کند ارزشمند است. من خوشحالم وزیری بر سر این وزارتخانه آمده که دردآشنا و باشهامت و پیگیر است. مرتب مسائل را با دلسوزی دنبال می‌کند.
ما هم ان‌شاء‌الله در حد توانمان کمک خواهیم کرد. ان‌شاء الله در همین اسفندماه قدم‌هایی برمی‌داریم در حدی که دولت توان دارد. آقای دکتر هاشمی می‌داند که سلامت به عنوان یکی از اولویت‌های مهم این دولت و شخص رییس‌جمهوری است. ان‌شاء الله به جایی برسیم که وقتی بیمار وارد بیمارستان شد، به او نگویند برو فلان خیابان دارو یا نخ جراحی و وسایل تهیه کن. ما باید این مشکل را به حول و قوه الهی حل کنیم. به ظاهر کوهی از مشکلات پیش چشم می‌آید اما با اراده، تصمیم، همکاری و دست به دست هم دادن این کوه به کاه تبدیل خواهد شد.

ایران به لحاظ پزشکی، ظرفیت و مقبولیت دارد

کشور ما از لحاظ پزشکی، ظرفیت، قابلیت و مقبولیت خوبی در میان مردم دارد. مردم ما دنبال این نیستند که اگر بیمار می‌شوند فوری بلیت هواپیما بگیرند. این خیلی مهم است. قبلاً اینطور بود. مخصوصاً وقتی نیاز به جراحی سخت داشتند. عمل پیوند که در ایران خیلی کم بود و در دنیا هم کم بود. امروز کسی دنبال بلیت هواپیما نیست. حتی اگر از استان به تهران بیاید می گویم چرا. همه بحث این است که چطور خودش را به تهران برساند. قدیم به دنبال این بود که خودش را به خارج برساند. این را باید حل کنیم.
این به معنای مقبولیت پزشکی ماست. پیشرفت‌ها بسیار قابل ملاحظه است. متخصص این رشته نیستم، اما بسیاری از متخصصانی را که به ایران سفر کردند و به کنگره‌ها یا بیمارستان‌ها آمده‌اند همه‌شان از پزشکی ایران تجلیل و تعریف می‌کنند. هیچ کس اگر چیزی نگوید ما با چشمانمان می‌گوییم. به هر حال بیمار دارد درمان می‌شود. ما خودمان با چشم می‌بینیم که طرف سالم است و زندگی می‌کند. الان در دولت کسی را داریم که سال‌هاست پیوند کلیه داشته و الان فعال است. اینها را خودمان می‌بینیم و نیازی نیست کسی بگوید. عیان است و با چشم می‌بینیم.

وظیفه امروز ما تبدیل کردن ایران به مقصد «گردشگری سلامت» است

این مقبولیت فقط در داخل کشور نیست؛ در منطقه هم و در سطح جهان هم هست. اگر این چنین است، پس ما می‌توانیم بیماران خارجی را هم در بخشی از خدمات درمانی‌مان جذب کنیم؛ یعنی گردشگری سلامت.
بخشی از این منابعی که باید تهیه شود، با برنامه‌ریزی تهیه خواهد شد. کشورهای اطراف و منطقه برای ما خیلی مهم است. یک وقتی شیراز برای کشورهای منطقه به عنوان قطب پزشکی بود؛ مخصوصاً در زمینه چشم‌پزشکی. همه می‌گفتند برویم شیراز. باید برگردیم به آن دورانی که همه بگویند ایران. می‌توانیم در مناطق آزاد فعالیت کنیم و حتی نیازی به چیزی نباشد و به راحتی بیمار بیاید و برود، اما برای همه به راحتی می‌توانیم در مناطق آزاد تجهیزاتی را به وجود بیاوریم که بیمار خارجی نیاز به ویزا نداشته باشد و به راحتی بیاید و برود و او را درمان کنیم. گردشگری سلامت جزو وظایفی است که امروز بر دوش داریم و باید فعالش کنیم.
آقای دکتر هاشمی ما را برد در حال و هوای جبهه. واقعاً در دوران دفاع مقدس، بخش پزشکی و درمان ما خدمات بسیار شایسته‌ای را انجام دادند.
پزشکان و جراح‌هایی که در این راه شهید شدند و چه آنهایی که هنوز هستند خیلی ارزشمندند. می‌شد در عملیات بدر بیمارستان چه تقریباً یا خط مقدم 10 کیلومتر فاصله داشت. بیمارستانی بود که در آن جراحی می‌شد و اتاق عمل داشت. واقعاً پزشکان با شهامت ایستادند. می‌دانستند آنجا گلوله توپ و خمپاره بیمارستان را تهدید می‌کند. اما جراحان و پزشکان ما ایستادگی و مقاومت کردند. ما در برابر همه آنها سر فرود می‌آوریم و امروز چقدر پزشکانی دلسوز هستند.
پزشکی را می‌شناسم در تهران که جز مخارج روزانه‌اش، کل درآمدش را به فقرا می‌دهد. این خیلی مهم و ارزشمند است. ما افراد بسیار باشخصیتی داریم، نرویم دنبال یک فردی که اضافه گرفته و در همه روزنامه‌ها و مجلات راه بیفتیم علیه جامعه شریف بهداشت و درمان کشور که به جامعه‌ای بزرگ، مهم، فرهیخته، خدوم و ایثارگر است، فضاسازی شود. حالا یکی دو نفر تخلف کرده که در همه قشرها و گروه‌ها داریم که از مسیر اخلاق فاصله می‌گیرند. حالا اینکه تقصیر ما یا آنهاست، بحث دیگری است. این جامعه بزرگ و فرهیخته را ببینیم. این جامعه‌ای که در زمان دفاع مقدس ایثار و امروز هم ایثار داشته باشند، اما و فداکاری می‌کند. خیلی از افراد را سراغ داریم که می‌توانند از ایران بروند و درآمد چند برابر داشت هب اشند، اما مانده‌اند و می‌مانند و این بسیار ارزشمند و مهم است.
ما آن ایثار را باز می‌خواهیم، من به آقای دکتر هاشمی گفتم بیمارستان‌هایی را در استان تهران و شهرستان‌ها اختصاص دهیم به اینکه در ساعتی پزشک‌ها داوطلبانه آنجا خدمت کنند. در طول هفته طبق روال کار کنند، اما در هفته نصف روز، یک ساعت یا دو ساعت برای آنجا وقت بگذارد. و بگوید این دو ساعت را می‌خواهم مجانی کار کنم. آن روحیه جهادی و صفا را به جامعه برگردانیم. جامعه ما ببیند و بشناسد. ما پزشکان خدوم و ایثارگر و فداکاری داریم که ایثار و تلاش می‌کنند. کمبودها و مشکلات هست و این کمبودها را ما رفع خواهیم کرد. من نمی‌خواهم چیزی را که صد در صد نیست قول بدهم اما تقریباً برای من روشن است که سال آینده این موقع، وضع سلامت ما به کلی متفاوت خواهد شد. نه اینکه به وضع مطلوب برسیم. خدمات بسیار زیادی در این چند سال انجام شده و تا رسیدن به شرایط مطلوب فاصله داریم. اما حتماً چند گام تا سال آینده بر خواهیم داشت. این کار را خواهیم کرد. در زمینه یارانه مرحله بعد که در سال آینده آغاز می‌شود، حتماً بخشی درآمدی که در بخش هدفمندی یارانه‌ها به دست می‌آوریم، به بخش سلامت اختصاص می‌دهیم و حتماً تلاش می‌کنیم سهم مردم در درمان قدم به قدم کاهش پیدا کند، البته ممکن است تا رسیدن به آن نقطه مطلوب چند سال طول بکشد اما قدم‌های اولیه را ان‌شاء الله و به حول قوه الهی برمی‌داریم. دولت در بخش سلامت مصمم است.
شک ندارم مسئولان وزارتخانه، روسای دانشگاه‌ها و استادان و همه آنهایی که دست‌اندرکار هستند در بخش خدمات بهداشتی یا درمانی مصمم اند. دست به دست هم می‌دهیم و ان‌شاء الله این کاروان را به مقصدی می‌رسانیم که مورد رضایت خداوند و مردم عزیز و خوب کشورمان باشد.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته.